Цыганскі кароль

Пры напісанні аповесці «Цыганскі кароль» быў выкарыстаны факт існавання на Гродзеншчыне ў канцы XVIII стагоддзя цыганскага «каралеўства». Матэрыялам для аповесці паслужыў нарыс гісторыка А. Кіркора «Народнасці Літоўскага Палесся і іх жыццё», апублікаванага ў III томе «Маляўнічай Расіі» ў 1882 годзе. More

Пісьменніку ўдалося насычанамі славеснымі фарбамі апісаць стравы і гулянкі ў «палацы» Якуба Знамяровского. У гэтай аповесці Караткевіч не толькі з'едліва характарызуе цыганскае «каралеўства» і недарэчную сістэму дзяржаўнага кіравання, але і разважае пра гістарычны лёс Беларусі, закранаючы сацыяльна-грамадскія і нацыянальныя праблемы тых часоў.